پیرچشمی یکی از تغییرات طبیعی چشم با افزایش سن همراه بوده و باعث کاهش توانایی تمرکز روی اشیای نزدیک می شود. معمولا این عارضه از میانسالی آغاز شده و به تدریج پیشرفت می کند، به طوری که افراد برای مطالعه یا انجام کارهای دقیق نیاز به دور نگه داشتن متن یا استفاده از عینک مطالعه پیدا می کنند. این عارضه به دلیل کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم رخ می دهد که کیفیت زندگی شما عزیزان را تحت تاثیر قرار می دهد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، روشهای تشخیص و درمان پیرچشمی می پردازیم پس با ما همراه باشید.
پیر چشمی چیست؟
پیرچشمی در اصطلاح پزشکی Presbyopia نامیده می شود که یکی از تغییرات طبیعی چشم در روند افزایش سن است. معمولا این عارضه از اوایل یا اواسط دهه چهارم زندگی آغاز شده و تا سنین 65 سالگی شدت می یابد. افراد مبتلا به پیرچشمی در مشاهده اشیای نزدیک دچار مشکل می شوند اما دید آنها برای اجسام دور واضح باقی می ماند.
بنابراین با افزایش سن، عدسی چشم خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست داده و توانایی تغییر شکل برای تمرکز بر روی اشیای نزدیک کاهش می یابد. همانطور که میدانید پیرچشمی بخشی طبیعی از روند پیری بوده اما روشهای مختلفی برای کنترل و بهبود این عارضه وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بیماری یووئیت چشم
علائم پیرچشمی
همانطور که در بالا ذکر کردیم پیرچشمی از سن 40 سالگی به بعد ظاهر می شود که با علائم مختلفی در هر دو چشم ظاهر می شود و این علائم با گذشت زمان تشدید می شود. برخی از رایج ترین علائم پیرچشمی به شرح زیر است:
- نیاز به نور بیشتر
- سردرد و سرگیجه
- خستگی و فشار چشم
- تاری دید در فاصله نزدیک
- نیاز به دور کردن اجسام از چشم
- مشکل در خواندن نوشته های ریز
- پلک زدن مکرر برای بهبود وضوح تصویر
- خواب آلودگی چشم هنگام مطالعه طولانی مدت
توجه: تشخیص زودهنگام این عارضه منجر به جلوگیری از بروز عوارض جدی می شود، بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در بالا به بهترین متخصص چشم تهران مراجعه نمایید.
دلایل بروز پیر چشمی
پیرچشمی یک اختلال طبیعی بوده که به دلیل کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم و ضعف عضلات مسئول تنظیم تمرکز رخ می دهد. این مشکل از سنین 40 سالگی شروع می شود و به تدریج پیشرفت می کند. برخی از مهمترین دلایل بروز پیرچشمی به شرح زیر است:
کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم
در دوران جوانی، عدسی چشم خاصیت انعطاف پذیری بالایی دارد و به راحتی تغییر شکل داده و برای مشاهده اجسام دور و نزدیک تنظیم می شود. اما با افزایش سن، عدسی سفت تر شده و توانایی تغییر شکل خود را از دست می دهد که این سفت شدن باعث می شود که تمرکز روی اشیای نزدیک دشوار شود.
ضعف عضلات مژگانی
بهتر است بدانید عدسی چشم توسط ماهیچه های ریزی به نام عضلات مژگانی کنترل می شود. این عضلات با انقباض و انبساط خود، عدسی را برای تنظیم تمرکز تغییر می دهند. با افزایش سن، این عضلات ضعیف شده و توانایی خود را برای تنظیم مناسب دید از دست می دهند.
تغییرات ساختاری در عدسی چشم
با گذشت زمان، پوسته عدسی چشم ضخیم تر و سخت تر می شود. این تغییر ساختاری موجب کاهش توانایی عدسی در خم شدن و تنظیم نور ورودی به چشم شده و فرد برای خواندن یا انجام کارهای دقیق دچار مشکل می شود.
بیشتر بخوانید: ناخنک چشم چیست؟
سبک زندگی و عوامل محیطی
برخی عوامل محیطی و سبک زندگی اعم از خستگی و بی خوابی، کار طولانی مدت با دستگاه های دیجیتال، قرار گرفتن در معرض نور آبی نقش بسزایی در بروز زودهنگام پیرچشمی دارند.
عوامل مرتبط با سلامت عمومی
برخی بیماری ها و شرایط پزشکی اعم از فشارخون بالا، دیابت، سوء تغذیه، عیوب انکساری منجر به بروز پیرچشمی می شود.
روشهای پیشگیری از پیرچشمی
پیرچشمی یک تغییر طبیعی در عملکرد چشم بوده که با افزایش سن اتفاق می افتد اما با رعایت برخی عادات سالم میتوان روند پیشرفت آن را کند نموند و سلامت بینایی را برای مدت طولانی تر حفظ کرد. در ادامه به برخی از مهمترین روشهای پیشگیری از این عارضه اشاره می نماییم:
- معاینات منظم چشمی
- استفاده از عینک آفتابی
- خواب کافی و استراحت چشمی
- تغذیه مناسب و غنی از ویتامین ها
- ترک سیگار و اجتناب از مصرف الکل
- استفاده از نور مناسب هنگام مطالعه و کار
- محافظت از چشم در برابر آسیب های فیزیکی و دیجیتال
روشهای تشخیص پیر چشمی
همانطور که در بالا ذکر کردیم، پیرچشمی به تدریج بروز می کند و اغلب افراد تا زمانی که با مشکل در مطالعه یا دیدن اشیای نزدیک مواجه نشوند، متوجه آن نمی شوند. انجام معاینات چشمی منظم به ویژه از سن 40 سالگی به بعد، بهترین روش برای تشخیص زودهنگام این عارضه است. حال سایر روشهای تشخیص این عارضه به شرح زیر است:
- استفاده از قطره چشمی
- بررسی سلامت عمومی چشم
- تست تطابق و توانایی تمرکز چشم
- انجام معاینات منظم و تست حدت بینایی
بیشتر بخوانید: قوز قرنیه چشم
روشهای درمان پیر چشمی
بهتر است بدانید پیرچشمی به طور کامل قابل درمان نیست اما در حال حاضر روشهای مختلفی برای اصلاح بینایی و بهبود کیفیت دید وجود دارد که در ادامه به طور کامل به آنها اشاره می نماییم:
- لنزهای تماسی برای پیرچشمی
- کاشت لنز داخل چشمی (IOL)
- جراحی انکساری مانند لیزیک یا لازک
- استفاده از عینک برای اصلاح پیرچشمی مانند عینک مطالعه نسخه ای، عینک دو کانونی، عینک سه کانونی و عینک چند کانونی پیش رونده
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، پیرچشمی یکی از تغییرات طبیعی چشم در روند افزایش سن بوده که از 40 سالگی آغاز شده و به تدریج پیشرفت می کند. معمولا این عارضه قابل پیشگیری یا درمان قطعی نیست اما با روشهای اصلاحی مانند عینک، لنزهای تماسی و جراحی منجر به بهبود دید و بینایی می شود. همچنین با رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، استفاده از عینک آفتابی و انجام معاینات منظم چشم میتوان روند پیشرفت آن را کندتر نمود.