بیماری تیروئید چشمی (TED) یک نوع اختلال خودایمنی بوده که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های اطراف چشم حمله می کند. معمولا این بیماری در افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، مشاهده می شود اما در برخی موارد ممکن است افراد با عملکرد طبیعی یا حتی کم کاری تیروئید نیز دچار شوند. علائم TED شامل خشکی و سوزش چشم تا بیرون زدگی و مشکلات بینایی شدید می باشد و در صورت عدم درمان، عوارض جدی برای بینایی شما عزیزان ایجاد می کند. در این مقاله به بررسی دلایل، علائم، روشهای تشخیص و درمان این بیماری می پردازیم پس با ما همراه باشید.
بیماری تیروئید چشم چیست؟
بیماری تیروئید چشمی که به نام بیماری چشم گریوز نیز گفته می شود یک نوع اختلال خودایمنی نادر بوده که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های اطراف چشم حمله می کند. به طور کلی سیستم ایمنی از بدن در برابر عوامل خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها محافظت کرده و سلول های غیرطبیعی را از بین می برد. اما واکنش غیرطبیعی باعث التهاب و آسیب دیدگی ماهیچه ها و بافت چربی اطراف چشم می شود.
این بیماری اغلب با پرکاری تیروئید همراه بوده که در آن غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تولید می کند. این افزایش غیرطبیعی هورمون های تیروئیدی منجر به افزایش متابولیسم بدن شده و سلول های ایمنی را تحریک می کند تا به تیروئید و بافت های چشمی حمله کنند.
ارتباط غده تیروئید با بیماری های چشمی
هنگامی بیماری تیروئید چشمی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه، بافت های اطراف چشم را مهاجم خارجی تلقی کرده و به آنها حمله می کند. در این فرآیند، آنتی بادی هایی که برای دفاع از بدن در برابر عفونت ها تولید می شوند به بافت های چربی، عضلات و سایر ساختارهای داخل حدقه چشم آسیب وارد می کند و باعث التهاب، تورم و تغییرات ساختاری در چشم می شوند.
لازم به ذکر است تاکنون علت اصلی این عارضه شناخته نشده اما بهتر است بدانید پروتئین های مشترک بین بافت های حفره چشم و غده تیروئید دلیل این اشتباه سیستم ایمنی است. زمانی که این غده دچار پرکاری تیروئید (بیماری گریوز) شود، میزان ترشح این هورمون ها افزایش می یابد و سیستم ایمنی بیش فعال، علاوه بر حمله به تیروئید به بافت های چشم نیز آسیب می رساند.
بیشتر بخوانید: عفونت قرنیه چشم چیست؟
علائم تیروئید چشم
همانطور که در بالا ذکر کردیم، بیماری تیروئید چشمی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های اطراف چشم حمله کند. این بیماری با علائم مختلفی در بدن هر فرد ظاهر می شود که به طور کلی علائم آن به شرح زیر است:
- آبریزش چشم
- قرمزی و درد
- بیرون زدگی چشم
- افزایش فشار در حدقه چشم
- تورم پلک ها و پف دور چشم
- سوزش، خارش و خشکی چشم
- دشواری در بستن کامل پلک ها
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- کاهش بینایی در اثر فشار بر عصب بینایی
- سردرد یا درد عمقی که با حرکت چشم تشدید می شود
- دوبینی ناشی از سفت شدن ماهیچه های اطراف چشم
نکته: این علائم ممکن است با بیماری های دیگر مانند آلرژی فصلی یا ورم ملتحمه اشتباه گرفته شوند، بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم به بهترین متخصص چشم تهران مراجعه نمایید.
علت بروز بیماری تیروئید چشمی
بیماری تیروئید چشمی یک اختلال خودایمنی بوده که علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نشده اما عوامل متعددی در بروز این بیماری نقش دارد:
- استعمال سیگار کشیدن: بهتر است بدانید خطر ابتلا به این بیماری در افراد سیگاری بیشتر است.
- عوامل ژنتیکی: به طور کلی افراد با سابقه خانوادگی بیماری های تیروئیدی بیشتر در معرض این خطر هستند.
- اختلالات خودایمنی: تولید آنتی بادی های غیرطبیعی که به سلول های چربی و عضلات اطراف چشم حمله می کنند.
- بیماری های خودایمنی: برخی بیماری ها مانند دیابت نوع 1 و آرتریت روماتوئید باعث افزایش احتمال بروز این بیماری می شود.
- درمان با ید رادیواکتیو: این روش که برای درمان پرکاری تیروئید مورد استفاده می شود، منجر به افزایش ریسک بیماری تیروئید چشمی می گردد.
- شباهت پروتئینی: برخی پروتئین های موجود در بافت چشم شبیه به پروتئین های غده تیروئید هستند که ممکن است باعث واکنش اشتباه سیستم ایمنی شود.
بیشتر بخوانید: کیست چشم چیست؟
روشهای تشخیص بیماری تیروئید چشمی
بهتر است بدانید تشخیص این بیماری بر اساس علائم بالینی، معاینه چشم، آزمایش های خون و تصویربرداری انجام می شود. لازم به ذکر است پزشک برای ارزیابی دقیق از روشهای ذکر شده در زیر استفاده می کند:
- آزمایش خون
- تست بینایی و میدان دید
- معاینه چشمی تخصصی
- تصویربرداری پزشکی مانند سی تی اسکن یا ام آر آی
روشهای درمان بیماری تیروئید چشمی
درمان این بیماری به شدت علائم و پیشرفت این بیماری بستگی دارد به همین دلیل شامل روشهای مختلفی بوده که در ادامه به آن اشاره می نماییم:
درمان دارویی
- کورتیکواستروئیدها
- داروی پروتو موماب
- قطره های چشمی مرطوب کننده
درمان خانگی
- خوابیدن با سر بالاتر
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم
- پرهیز از دخانیات و محافظت از چشم ها با عینک آفتابی
درمان های جراحی
- جراحی پلک
- جراحی عضلات چشم
- جراحی کاهش فشار چشم
بیشتر بخوانید: لرزش چشم چیست؟
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، بیماری تیروئید چشمی یا چشم گریوز یک اختلال خودایمنی بوده که در آن سیستم ایمنی به بافت های اطراف چشم حمله کرده و باعث التهاب، تورم و برآمدگی چشم ها می شود. این بیماری بیشتر در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز مشاهده می شود. تشخیص به موقع منجر به جلوگیری از پیشرفت بیماری و عوارض شدید می شود و درمان این بیماری شامل داروهای ضدالتهابی، مراقبت های خانگی، کنترل تیروئید و در برخی موارد، جراحی است.