تبخال چشمی یکی از بیماری های ویروسی شایع چشم بوده که معمولا بر اثر فعال شدن ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) ایجاد می شود. این بیماری از التهاب خفیف سطح چشم تا عفونت های عمیق تر و جدی تر قرنیه پیشروی می کند و در صورت عدم درمان به موقع منجر به کاهش بینایی یا نابینایی می شود. اما چرا برخی افراد چند بار دچار تبخال چشمی می شوند و برخی دیگر هرگز به آن مبتلا نمی شوند؟ چه عواملی باعث عود مجدد این بیماری می شوند و بهترین روشهای پیشگیری و درمان آن چیست؟ در این مقاله به بررسی کامل تبخال چشمی، علل و علائم شایع، روشهای تشخیص، راه های پیشگیری و درمان می پردازیم پس با ما همراه باشید.
تبخال چشمی چیست؟
تبخال چشمی یکی از شایع ترین و در عین حال نگران کننده ترین عفونت های ویروسی چشم بوده که توسط ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) ایجاد می شود. این ویروس همان عاملی است که اغلب باعث تبخال های پوستی در اطراف دهان یا بینی می شود، اما گاهی اوقات به چشم نفوذ کرده و مشکلات جدی تری را ایجاد می کند.
در اغلب افراد، ویروس تبخال بعد از ورود اولیه به بدن به حالت خاموش و غیر فعال در سیستم عصبی باقی می ماند اما در برخی شرایط مانند استرس، تب، ضعف سیستم ایمنی یا حتی قرار گرفتن در معرض نور شدید آفتاب ممکن است دوباره فعال شود. تبخال چشمی ابتدا به صورت زخم یا التهاب خفیف در پلک یا سطح قرنیه ظاهر می شود اما در صورت بی توجهی یا عدم درمان به موقع، ممکن است به لایه های عمیق تر چشم نفوذ کرده و حتی باعث کاهش دائمی بینایی یا نابینایی شود.
علائم تبخال چشمی
همانطور که در بالا ذکر کردیم تبخال چشمی یکی از بیماری های چشمی بوده که در اثر فعالیت مجدد ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) ایجاد می شود؛ ویروسی که معمولا در دوران کودکی وارد بدن شده و سال ها در حالت خاموش باقی می ماند. این بیماری لایه های سطحی یا عمقی قرنیه را درگیر کرده و در صورت عدم درمان منجر به کاهش بینایی یا حتی نابینایی می شود. به طور کلی علائم تبخال چشمی به شرح زیر است:
- تاری دید
- التهاب چشم
- اشک ریزی زیاد
- درد و سوزش چشم
- حساسیت شدید به نور
- قرمزی یک طرفه چشم
- ترشحات مخاطی از چشم
- زخم سطحی یا عمقی قرنیه
- لکه های قرمز در اطراف چشم
- خارش شدید در اطراف یا داخل چشم
- احساس وجود جسم خارجی یا شن در چشم
- تکرار عفونتهای چشمی در فواصل زمانی کوتاه
بیشتر بخوانید: درمان فشار چشم چگونه انجام می شود؟
علت بروز تبخال چشمی
تبخال چشمی یکی از انواع عفونت های ویروسی چشم بوده که توسط ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) ایجاد می شود. این ویروس سال ها در بدن به صورت خاموش باقی می ماند و تحت شرایط خاصی دوباره فعال می شود و به چشم حمله می کند. در برخی افراد، این ویروس فعال شده موجب التهاب قرنیه و دیگر مشکلات چشمی می شود. آگاهی از دلایل اصلی فعال شدن این ویروس، نقش مهمی در پیشگیری از تبخال چشمی و کنترل آن دارد. در ادامه به مهمترین عوامل تحریک کننده این بیماری اشاره می نماییم:
- تب
- استرس شدید
- آفتاب سوختگی
- تضعیف سیستم ایمنی
- فعال شدن مجدد ویروس خفته در بدن
- آسیب فیزیکی یا ضربه به ناحیه چشم
- جراحی های بزرگ یا اقدامات دندانپزشکی
- تماس مستقیم با ترشحات بینی یا دهان فرد مبتلا به تبخال
عوارض تبخال چشمی
لازم به ذکر است اگر نسبت به علائم این بیماری بی توجهی شود یا درمان آن به تاخیر بیفتد، ممکن است عوارضی جدی و در برخی موارد غیرقابل جبران برای چشم و بینایی به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض ممکن است منجر به کاهش دائمی دید یا حتی نیاز به پیوند قرنیه شوند. مهمترین عوارض تبخال چشمی عبارتند از:
- زخم قرنیه
- کاهش بینایی
- کدورت قرنیه
- نیاز به پیوند قرنیه
- درد مزمن در چشم
- تاری دید و دو بینی
- التهاب و تورم قرنیه
- عود مکرر عفونت چشمی
- نابینایی (در موارد شدید و بدون درمان)
- آسیب به عصب بینایی (آبسیاه یا گلوکوم)
بیشتر بخوانید: جراحی شبکیه چشم چیست؟
روشهای تشخیص تبخال چشمی
تشخیص تبخال چشمی در بسیاری از موارد کار چندان پیچیده ای نیست اما به دلیل شباهت علائم آن با برخی دیگر از بیماری های چشمی مانند آلرژی یا التهاب ملتحمه، گاهی ممکن است با تاخیر تشخیص داده شود. علائمی مثل حساسیت به نور، ترشحات غیرعادی چشم، احساس وجود جسم خارجی، قرمزی، اشک ریزی شدید و تحریک چشم همگی نشانه های هشداردهنده ای بوده که نباید نادیده گرفته شوند.
اگر شما هر یک از این نشانه ها را در خود مشاهده کردید، حتی اگر مطمئن نباشید که مربوط به تبخال چشمی است، لازم است در اسرع وقت به بهترین متخصص چشم تهران مراجعه کنید. چرا که تشخیص سریع و آغاز درمان به موقع از پیشرفت عفونت و آسیب های جدی به قرنیه جلوگیری می کند.
روشهای درمان تبخال چشمی
اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود، مشکلات جدی و گاه غیرقابل جبران برای بینایی ایجاد می کند. این عارضه بسته به ناحیه ای از چشم که درگیر می شود نیاز به درمان های متفاوتی دارد. انتخاب روش مناسب درمان به نظر پزشک متخصص بستگی دارد، چرا که تشخیص دقیق شدت و محل درگیری برای انتخاب دارو بسیار حیاتی است. مهمترین های روشهای درمان این عارضه به شرح زیر است:
- پمادهای آنتی بیوتیک
- پمادهای موضعی ضد ویروسی
- قطره های ضد ویروسی چشمی
- پیوند قرنیه در موارد شدید و تکرار شونده
- قرص های خوراکی ضد ویروس مانند آسیکلوویر
- پاکسازی سلول های آلوده با ابزارهای ظریف توسط پزشک
- مصرف منظم داروهای ضد ویروسی در موارد تبخال مکرر
- قطره های استروئیدی (تحت نظر پزشک و در موارد خاص)
- استفاده از عینک آفتابی و پرهیز از استرس برای پیشگیری از عود بیماری
بیشتر بخوانید: افتادگی پلک چشم چیست؟
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، تبخال چشمی یکی از بیماری های ویروسی حساس و گاه خطرناک چشم بوده که در اثر فعال شدن ویروس هرپس سیمپلکس در بافت های چشمی ایجاد می شود. این بیماری با علائمی چون قرمزی، سوزش، اشک ریزش، تاری دید و حساسیت به نور همراه است و در صورت بی توجهی یا درمان دیرهنگام به عوارض جدی مانند زخم قرنیه، کاهش بینایی یا حتی نابینایی منجر می شود. در صورتی که با علائم اولیه تبخال چشمی مواجه شدید، مراجعه به بهترین متخصص چشم توصیه می شود. درمان به موقع، استفاده از داروهای ضد ویروسی و پیروی از دستورات پزشک از آسیب های جبران ناپذیر به بینایی جلوگیری می کند.