تنبلی چشم یا آمبلیوپی یک نوع اختلال بینایی بوده که در دوران کودکی بوجود می آید و در آن یکی از چشم ها توانایی بینایی کمتری دارد. این عارضه هنگامی رخ می دهد که مغز و چشم به درستی با یکدیگر هماهنگ نیستند و مغز تمایل دارد تصاویر دریافتی از چشم ضعیف تر را نادیده بگیرد. عوامل مختلفی همچون انحراف چشم، تفاوت در قدرت انکساری یا موانع بینایی مانند آب مروارید چشم منجر به این عارضه می شود. در این مقاله به بررسی موضوعاتی اعم از علائم و دلایل بروز این عارضه و روشهای تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
تنبلی چشم چیست؟
تنبلی چشم یا آمبلیوپی، یک اختلال بینایی بوده که در آن یکی از چشم ها به درستی رشد نمی کند و قادر به دیدن واضح نمی باشد. بهتر است بدانید مغز، سیگنال های ارسالی از آن چشم را به درستی پردازش نمی کند و از چشم دیگر برای بررسی تصاویر استفاده می کند. لازم به ذکر است معمولا این مشکل در دوران کودکی بوجود می آید و در صورت عدم درمان منجر به از دست دادن دائمی بینایی چشم می گردد.
دلایل بروز تنبلی چشم
بهتر است بدانید این بیماری منجر به بروز مشکلات جدی در توسعه دید شما عزیزان می شود. به طور کلی این عارضه باعث کاهش کارایی چشم ضعیف و اختلال دید دوتایی می شود و بنا به دلایل مختلفی بروز می کند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
انحراف چشم (استرابیسم)
یکی از دلایل اصلی بروز این بیماری، انحراف چشم بوده که در آن چشم ها در جهت های مختلف حرکت می کنند. این عارضه سبب می شود که مغز تصاویر را از هر دو چشم به طور همزمان پردازش نکند و در نتیجه چشم انحرافی، ضعیف می شود.
تفاوت شدید در قدرت بین دو چشم
لازم به ذکر است در صورتی که یکی از چشم ها از چشم دیگر قوی تر باشد، مغز از چشم قوی تر استفاده می کند و به مرور زمان چشم ضعیف تر تنبل می شود.
آب مروارید
بهتر است بدانید آب مروارید منجر به تاری دید و تنبلی چشم می شود. این عارضه در کودکان با مشکلات ساختاری بسیار شایع است و جراحی آب مروارید با لیزر یکی از بهترین روشهای درمان این عارضه می باشد.
اختلالات انکساری
مشکلاتی اعم از نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم در چشم منجر به بروز این عارضه می شود. بهتر است بدانید در صورتی که یکی از چشم ها ضعیف تر از دیگری باشد، مغز به تدریج چشم ضعیف تر را نادیده می گیرد.
عوامل ژنتیکی
یکی از دلایل بروز این عارضه، عوامل ژنتیکی و وراثتی است. در صورتی که یکی از والدین به این عارضه مبتلا شوند، احتمال بروز در کودک نیز افزایش می یابد.
عوامل افزایش خطر ابتلا به تنبلی چشم
لازم به ذکر است عواملی که خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می دهد به شرح زیر است:
- ناتوانی در رشد
- وزن کم هنگام تولد
- تولد زودرس کودکان
- مصرف برخی داروها
- سبک زندگی نادرست
- بیماری های زمینه ای
- مشکلات مادر در بارداری
- عدم رشد کافی و مناسب
- سوابق خانوادگی در بیماری های چشمی
بیشتر بخوانید: هزینه عمل فمتو چشم
علائم تنبلی چشم
تنبلی چشم به تدریج و در دوران کودکی بروز می کند و در برخی موارد ممکن است علائم آن قابل مشاهده نباشد. اما چندین علائم رایج این عارضه به شرح زیر است:
- انحراف چشم
- عدم تطابق بین چشم ها
- سردرد و خستگی چشم ها
- عدم توانایی در دید دوتایی
- مشکل در هماهنگی بین چشم ها
- کاهش وضوح بینایی در یک چشم
- پلک زدن های سریع یا بستن چشم
- عدم تشخیص دور یا نزدیک بودن یک شی
- تمایل به بستن یک چشم در هنگام مطالعه یا تماشای تلویزیون
روشهای تشخیص تنبلی چشم
برای تشخیص این بیماری ابتدا باید به بهترین متخصص چشم در تهران مراجعه نمایید. همانطور که در بالا ذکر کردیم این عارضه ابتدا ممکن است با علائم خاصی همراه نباشد به همین دلیل تشخیص به موقع برای درمان این بیماری بسیار مهم و ضروری است. روشهای مختلفی برای این بیماری وجود دارد که به شرح زیر است:
- آزمایش انکساری
- بررسی سلامت چشم
- معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی
- آزمایش استریوگرام یا تست دید سه بعدی
- آزمایش تجزیه و تحلیل حرکت چشم (تست استرابیسم)
روشهای درمان تنبلی چشم
لازم به ذکر است هدف از درمان این عارضه، تقویت دید چشم ضعیف و بازگرداندن هماهنگی بین دو چشم است. به طور کلی درمان این بیماری باید از سنین کم شروع شود تا تاثیر بیشتری داشته باشد. روشهای درمان تنبلی چشم به شرح زیر است:
- جراحی لیزیک
- جراحی تنبلی چشم
- درمان انحراف چشم
- اصلاح عیوب انکساری
- تمرینات تقویتی چشم
- استفاده از عینک یا لنز
- استفاده از چشم بند (بچینگ)
- استفاده از قطره چشم آتروپین
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر کردیم، تنبلی چشم یک اختلال دیداری بوده که در آن یکی از چشم ها به طور طبیعی قادر به دیدن واضح و دقیق نیست. این بیماری معمولا در دوران کودکی بروز می کند و بنا به دلایل مختلفی اعم از انحراف چشم، تفاوت شدید در قدرت بین دو چشم یا مشکلات انکساری مانند نزدیک بینی و دوربینی ایجاد می شود. لازم به ذکر است در صورت عدم درمان این عارضه ممکن است مشکلات دائمی در بینایی و از بین رفتن دید یک چشم رخ دهد.